§ 2. АБ’ЕКТЫ ПАЛІТЫЧНАЙ КАРТЫ СВЕТУ

Успамінаем.  Што такое палітычная карта свету? У чым заключаецца дынамічнасць палітычнай карты свету? Якія этапы фарміравання прайшла сучасная палітычная карта свету? Якія дзяржавы маюць самую вялікую плошчу?

Для чаго мы гэта вывучаем?  Чаму сучаснаму вучню неабходна ведаць асаблівасці фарміравання палітычнай карты свету? Выкажыце здагадку, для якіх спецыяльнасцей у будучыні гэта тэма стане найбольш актуальнай. У якіх установах адукацыі і на якіх спецыяльнасцях магчыма атрымаць адукацыю, звязаную з глыбокімі ведамі працэсаў, што адбываюцца на палітычнай карце свету?

Самаабвешчаныя дзяржавы. З-за канфліктаў на сучаснай палітычнай карце свету, звязаных з імкненнем аддзяліцца і атрымаць суверэнітэт, узнікаюць самаабвешчаныя дзяржавы. Яны валодаюць усімі прыкметамі дзяржаўнасці (насельніцтва, тэрыторыя, урад, суверэнітэт), але ў той жа час не маюць поўнага або частковага міжнароднага прызнання. Сярод самаабвешчаных дзяржаў вылучаюць непрызнаныя і часткова прызнаныя дзяржавы.

Папрацуем з атласам. Выкарыстоўваючы карты атласа, назавіце самаабвешчаныя дзяржавы на тэрыторыі краін — суседзей Рэспублікі Беларусь, а таксама дзяржаў — членаў СНД.

Усяго на палітычнай карце свету існуе каля 120 непрызнаных дзяржаў. У Азіі іх налічваецца каля 40, у Еўропе — 30. Непрызнанымі лічацца дзяржавы, якія не прызнала ні адна дзяржава — член ААН. Гэта, напрыклад, Прыднястроўская Малдаўская Рэспубліка, Нагорна-Карабахская Рэспубліка, Данецкая Народная Рэспубліка, Ісламская дзяржава, заходні Курдыстан. Дзяржавы, якія не маюць магчымасці ўступлення ў ААН, але прызнаныя ў якасці дзяржаў некаторымі дзяржавамі — членамі ААН, атрымалі назву часткова прызнаных.

Да іх адносяцца, напрыклад, Турэцкая Рэспубліка Паўночнага Кіпра, Рэспубліка Косава, Рэспубліка Абхазія і Рэспубліка Паўднёвая Асеція, Дзяржава Палестына.

Вялікая колькасць непрызнаных дзяржаў рознага статусу на палітычнай карце свету прывяла да з’яўлення іх абагульненай назвы.

Квазідзяржава — гэта палітыка-тэрытарыяльнае ўтварэнне, якое, валодаючы асноўнымі прыкметамі дзяржавы, пазбаўлена міжнароднага прызнання, з прычыны чаго не валодае суверэнітэтам.