§ 10-3. Утварэнне незалежных дзяржаў у Лацінскай Амерыцы
Ключавая ідэя: вызваленчы рух, які ахапіў у канцы XVIII — пачатку XIX ст. амаль усю Лацінскую Амерыку, увянчаўся пераўтварэннем большасці калоній у незалежныя дзяржавы, якія ў хуткім часе патрапілі ў эканамічную залежнасць ад замежнага капіталу.
У XIX ст. на тэрыторыі Амерыканскага кантынента адбыліся вялікія змены. Абрынуліся іспанская і партугальская каланіяльныя імперыі. На палітычнай карце свету з’явілася каля дваццаці новых лацінаамерыканскіх дзяржаў. Аднак яны, хаця і дабіліся свабоды, аказаліся ў няўстойлівым палітычным становішчы, у іх часта адбываліся войны і рэвалюцыі. Краіны Лацінскай Амерыкі ператварыліся ў аб’ект экспансіянісцкіх прэтэнзий з боку развітых капіталістычных дзяржаў.
3. Панаванне буйных землеўладальнікаў
Пасля вайны за незалежнасць эканамічны і палітычны ўплыў латыфундыстаў яшчэ больш узрос, а становішча народа пагоршылася. Індустрыялізацыя і аграрныя пераўтварэнні на карысць сялян не праводзіліся. Аграрная і экспартная накіраванасць эканомікі і недахоп фінансавых сродкаў прывялі да прыцягвання замежнага капіталу. Апошні атрымаў неабмежаваны доступ да сыравінных рэсурсаў лацінаамерыканскіх краін. Аргенціна ператварылася ў буйнейшага ў свеце пастаўшчыка ялавічыны і збожжа, Бразілія атрымала тытул «кававага караля», Чылі стала вядучым экспарцёрам прыродных нітратаў, нафта і каляровыя металы паступалі з Мексікі, Венесуэлы, Калумбіі і Перу. Менавіта ў Аргенціне, Бразіліі і Чылі на сродкі замежнага капіталу хуткімі тэмпамі ажыццяўляўся прамысловы пераварот. З’явіліся першыя фабрыкі, пачала ўкараняцца новая тэхніка, вялікага размаху дасягнула будаўніцтва чыгунак, якія злучылі багацейшыя гарнарудныя і сельскагаспадарчыя раёны з партовымі гарадамі.
Асабліва вялікі ўплыў у Лацінскай Амерыцы мелі Англія і ЗША. Напрыклад, у канцы XIX ст. пад поўны кантроль ЗША перайшла Куба. Аргенціна фактычна ператварылася ў «эканамічную калонію» Англіі.