§ 10-2. Рэвалюцыйны ўздым у краінах Усходу ў пачатку ХХ ст.
Ключавая ідэя: рэформы і рэвалюцыйныя пераўтварэнні адлюстроўвалі імкненне дзяржаў Усходу вырвацца са стану адсталасці і паскорыць сацыяльна-палітычнае развіццё.
У пачатку XX ст. узмацніліся супярэчнасці паміж калоніямі і метраполіямі, паміж фармальна незалежнымі краінамі і каланіяльнымі дзяржавамі. У краінах Усходу паступова ўспрымаліся распаўсюджаныя ў Еўропе палітычныя ідэі — ад умерана ліберальных да рэвалюцыйных, сацыялістычных. Гэты перыяд у гісторыі краін Усходу вядомы таксама як «абуджэнне Азіі».
Пытанні
1. Вылучыце агульныя і асаблівыя перадумовы рэвалюцыйнага ўздыму ў краінах Усходу.
2. Чаму рэформы і рэвалюцыйныя пераўтварэнні ў многіх краінах Усходу ішлі зверху?
3. Параўнайце рэвалюцыі ў Іране, Турцыі, Кітаі. Дадзеныя прадстаўце ў выглядзе табліцы.
4. Вызначце асаблівасці нацыянальна-вызваленчага руху ў Індыі. Як вы мяркуеце, чаму ў гэтай краіне не адбыліся рэвалюцыйныя выступленні?
5. Якія нацыянальныя палітычныя партыі былі створаны ў краінах Усходу? У чым была асаблівасць стварэння і дзейнасці гэтых партый?
6. Якую ролю ў рэвалюцыйных падзеях у краінах Усходу адыгралі дзяржавы Захаду і Расія?
7. Ахарактарызуйце дзейнасць адного з лідараў рэвалюцыйнага руху краін Усходу (на ваш выбар). Выкарыстоўвайце крыніцы дадатковай інфармацыі.
8. Якую ролю ў гістарычным развіцці краін Усходу адыграў перыяд «абуджэння Азіі»?