§ 20. Свет на шляху да новай сусветнай вайны
Ключавая ідэя: палітыка «прымірэння» агрэсара прывяла да радыкальнага змянення балансу сіл у Еўропе, аслаблення геапалітычных пазіцый Вялікабрытаніі і Францыі. Вайна стала непазбежнай.
Версальска-Вашынгтонская сістэма міжнародных адносін, створаная пасля Першай сусветнай вайны, задавальняла многія краіны, акрамя Германіі, Японіі і Італіі. Гэтыя тры дзяржавы ў далейшым і стварылі ачагі новай сусветнай вайны. З усталяваннем таталітарных рэжымаў у Італіі, а затым і ў Германіі ўсё больш выразна абазначаліся іх агрэсіўныя памкненні. Фашысцкія ўрады гэтых краін ставілі сваёй мэтай перагледзець Версальскі і іншыя мірныя дагаворы і стварыць «новы сусветны парадак». Ліга Нацый, у статуце якой былі прадугледжаны і калектыўныя меры супраць агрэсара для вырашэння канфліктных сітуацый, на жаль, не змагла забяспечыць жаданай стабільнасці ў Еўропе.
Пытанні
1. Якія дзяржавы імкнуліся да рэвізіі Версальска-Вашынгтонскіх дамоўленасцяў? Чаму?
2. Складзіце табліцу «Ачагі міжнароднай напружанасці ў 1930-я гг.».
3. У міжнародных адносінах 1930-х гг. можна вылучыць тры асноўныя тэндэнцыі: а) агрэсіўная палітыка, накіраваная на пашырэнне тэрыторый і ўзмацненне палітычнага ўплыву; б) палітыка «прымірэння» агрэсара; в) спробы стварэння сістэмы калектыўнай бяспекі. Ахарактарызуйце іх. Якія дзяржавы выступалі праваднікамі гэтых палітычных тэндэнцый?
4. Як Мюнхенская канферэнцыя паўплывала на змяненне геапалітычнага становішча ў Еўропе?
5. Прааналізуйце табліцу «Дагаворы, заключаныя з Германіяй у 1930-я гг.». Чаму стала магчымым падпісанне Дагавора аб ненападзенні паміж СССР і Германіяй?
6. Акрэсліце значэнне паняцця «палітыка “прымірэння” агрэсара». Ці можна было «прымірыць» Гітлера?