§ 19. Развіццё навукі і культуры ва ўмовах крызісу індустрыяльнага грамадства
Ключавая ідэя: у культуры знайшла адлюстраванне эпоха з яе светапоглядам, каштоўнасцямі, навуковымі і тэхнічнымі дасягненнямі; заўважна ўзмацніўся ўзаемаўплыў культур.
У першай палове XX ст. заходняя цывілізацыя перажывала сур’ёзныя выпрабаванні. Многія мысліцелі гаварылі пра яе крызіс, які быў звязаны не толькі з навуковым прагрэсам, але і з Першай сусветнай вайной, фашызмам, эканамічным крызісам 1929—1933 гг., каланіяльнымі праблемамі. У той час калі інтэлектуальнае асяроддзе перажывала духоўны крызіс, урбанізаваныя народныя масы індустрыяльных краін патроху адыходзілі ад спадчыны традыцыйнай культуры і пераймалі спажывецкую культуру забаў, прыўнесеную новымі камунікацыйнымі тэхналогіямі. Уступіўшы ў супярэчнасць з навуковым развіццём і эканамічнымі, палітычнымі, сацыяльнымі зменамі, царква вагалася паміж кансерватызмам, які абапіраўся на традыцыі, і жаданнем прыстасавацца да сучаснага свету.
Пытанні
1. Якія змены ў светапоглядзе, побыце і ладзе жыцця людзей адбыліся ў перыяд станаўлення індустрыяльнага грамадства ў першай палове ХХ ст.?
2. Ці існуе сувязь паміж філасофіяй, навукай і мастацтвам першай паловы ХХ ст.? У чым яна праяўлялася?
3. Якія новаўвядзенні з’явіліся ў архітэктуры ў першай палове ХХ ст.? Хто з архітэктараў зрабіў значны ўплыў на сусветнае горадабудаўніцтва?
4. Які шлях у сваім развіцці прайшоў кінематограф у міжваенны перыяд? Чаму стала магчымым яго выкарыстанне не толькі як забавы, але і як сродку масавай прапаганды?
5. Назавіце вядомых вам рэжысёраў і акцёраў 1920—1930-х гг. Якія фільмы гэтага перыяду вы бачылі? Апішыце свае ўражанні.
6. Ахарактарызуйце творчасць аднаго з дзеячаў мастацтва міжваеннага перыяду (на ваш выбар).
7. Сістэматызуйце інфармацыю аб развіцці навукі і культуры ў міжваенны перыяд. Даныя аформіце ў табліцу.
8. Прадстаўце ў выглядзе схемы мадэрнісцкія плыні ў мастацтве. З чым звязана з’яўленне такой вялікай колькасці мастацкіх кірункаў і плыняў?