§ 8. Славянскія народы ў барацьбе за нацыянальнае вызваленне

Ключавая ідэя: XIX ст. у гісторыі славянскіх народаў было стагоддзем культурнага адраджэння, фарміравання нацыянальнай самасвядомасці і барацьбы за набыццё нацыянальнага суверэнітэту.

Да пачатку XIX ст. многія славянскія народы не мелі сваёй дзяржаўнасці. Большая іх частка знаходзілася пад уладай іншаземных імперый. У імкненні вызваліцца ад прыгнёту славянскія краіны змагаліся за незалежнасць і магчымасць захавання сваёй нацыянальнай культуры.

Пытанні

1. Складзіце абагульненую характарыстыку славянскіх народаў у пачатку XIX ст. Як змянілася іх становішча ў пачатку ХХ ст.? Якую ролю ў гісторыі славян адыграў геаграфічны фактар?

2. Якія прычыны садзейнічалі з’яўленню ідэй панславізму? У чым сутнасць гэтай ідэалогіі?

3. Сфармулюйце вызначэнне паняцця «асіміляцыя».

4. У якіх выпадках магчыма натуральная асіміляцыя? З якой мэтай праводзіцца гвалтоўная асіміляцыя? Якія рызыкі мае гвалтоўная асіміляцыя? Пацвердзіце свой адказ гістарычнымі фактамі.

5. Растлумачце сутнасць такіх нацыянальных палітык як мадзьярызацыя, ісламізацыя, германізацыя і інш. З якой мэтай яны праводзіліся?

6. Якую ролю ў лёсах славянскіх дзяржаў адыгрывалі вялікія дзяржавы?

7. Стварыце галерэю гістарычных асоб, якія адыгралі значную ролю ў нацыянальна-вызваленчай барацьбе славянскіх народаў.

8. Чаму Балканы назвалі «парахавой бочкай» Еўропы? Ці захоўваецца спецыфічнасць Балкан як геапалітычнай прасторы ў наш час?