§ 2. ПРЫРОДНЫЯ ПРЫЧЫНЫ ТРАНСФАРМАЦЫІ ЛІТАСФЕРЫ: П4

§ 2. ПРЫРОДНЫЯ ПРЫЧЫНЫ ТРАНСФАРМАЦЫІ ЛІТАСФЕРЫ

Успамінаем. Якія тыпы тэктанічных рухаў вы ведаеце? Назавіце прычыны землетрасенняў і вулканізму. Якія прыродныя працэсы змяняюць рэльеф Зямлі?

Вывучаем, каб ведаць. Чаму неабходна ведаць прыродныя заканамернасці змены геаэкалагічных функцый літасферы? Якія сацыяльна-эканамічныя наступствы выклікаюць землетрасенні і вывяржэнні вулканаў? Як уплываюць эразійныя працэсы на жыццё людзей?

Парушэнне геаэкалагічных функцый літасферы аказвае прамы або апасродкаваны ўплыў на камфортнасць існавання расліннага, жывёльнага свету і чалавечага грамадства. У экстрэмальных выпадках можа прыводзіць да іх гібелі (вымірання).

Яравая эрозія шырока распаўсюджана ў паўднёвай частцы лясной зоны, у лесастэпавай і стэпавай зонах. Тут яе развіццю спрыяе характар покрыўных адкладаў, значная раздзеленасць рэльефу, рэжым раставання снегу і ліўні. Садзейнічае ўтварэнню яроў няправільнае ўзворванне зямель, высечка лесу і масавы выпас жывёлы. Яравая эрозія мае вялікі ўплыў на змяненне навакольнага асяроддзя. Яры робяць тэрыторыю нязручнай для гаспадарчай дзейнасці.

Эрозія глебы вядзе да разбурэння ўрадлівага гумусавага гарызонту. Яна змяншае ўтрыманне ў глебе арганічнага рэчыва, азоту і іншых мінеральных рэчываў, неабходных для жыўлення раслін. Усё гэта вядзе да вялікіх матэрыяльных страт, звязаных са зніжэннем ураджайнасці і пагаршэннем умоў апрацоўкі глеб.