§ 50.3. Выкарыстанне і біялагічная роля металаў В-груп і іх злучэнняў

Пытанні, заданні, задачы

1. Пры прамысловым атрыманні тытану руду або канцэнтрат пераводзяць у аксід ТiO2, які потым пры тэмпературы 800–1000 °С спякаюць з коксам і апрацоўваюць хлорам. Пры гэтым утвараецца тэтрахларыд тытану TiCl4, а ў выніку ўзаемадзеяння вугляроду з кіслародам атрымліваецца ў асноўным угарны газ. Далей хларыд тытану(IV) аднаўляюць магніем. Утвораную сумесь награваюць у вакууме для выдалення магнію і яго хларыду. Рэшта ўяўляе сабой губчаты тытан, які топяць у кампактны метал. Выкарыстоўваючы гэтую інфармацыю, складзіце ўраўненні рэакцый, якія працякаюць на розных стадыях працэсу атрымання тытану.

2. Для арганізма перманганаты з’яўляюцца ядамі. Пры лячэнні вострых атручванняў перманганатам калію ўжываюць 3%-ны водны раствор пераксіду вадароду, падкісленага воцатнай кіслатой. Прывядзіце ўраўненне хімічнай рэакцыі, якая ў дадзеным выпадку прыводзіць да памяншэння ўтрымання перманганату.

3. Для дыягностыкі ступені ап’янення існуе тэст: прапануецца зрабіць выдых у шклянку са слабым растворам марганцоўкі. Растлумачце, які хімічны працэс ляжыць у аснове гэтага тэста.

4. Медзь у прыродзе знаходзіцца ў выглядзе наступных мінералаў: CuFeS2, Cu2S, CuO, Cu2(ОH)23. Прапануйце спосабы здабывання з іх металічнай медзі. Прывядзіце адпаведныя ўраўненні хімічных рэакцый.

5. Серабро на паветры не акісляецца, аднак пры наяўнасці ў паветры серавадароду на сярэбраных прадметах можа ўтварыцца чорны налёт з Ag2S. Прывядзіце ўраўненні хімічнай рэакцыі, якая тлумачыць гэтую з’яву. Прапануйце спосаб выдалення з паверхні серабра чорнага налёту.

6. Прыкладам хімічнай карозіі служаць працэсы ўтварэння паціны — блакітнага налёту на вырабах з бронзы. Яго можна ўбачыць на помніках з бронзы. Па хімічным саставе гэты налёт уяўляе сабой сумесь двух злучэнняў медзі — малахіту Сu2(ОН)2СО3 і азурыту Cu3(ОН)2(CO3)2. Прывядзіце ўраўненні магчымых хімічных рэакцый, якія прыводзяць да ўтварэння гэтых рэчываў.

7. Растворы солей медзі маюць кіслае асяроддзе. З часам у іх утвараюцца маларастваральныя асадкі. Растлумачце гэтую з’яву і прывядзіце адпаведныя ўраўненні хімічных рэакцый.

8. Уявім, што вам неабходна пасерабрыць медны выраб. Прапануйце некалькі спосабаў, з дапамогай якіх гэта можна ажыццявіць. Праілюструйце іх ураўненнямі хімічных рэакцый.

9. Адной з уласцівасцей медзі, серабра і золата з’яўляецца ўтварэнне сплаваў адзін з адным. Вызначце атамныя суадносіны металаў у сплаве медзь—золата, у якім масавая доля золата складае 58 %.

10. Сумесь цынку, жалеза і крышталічнага крэмнію масай 53,10 г апрацавалі салянай кіслатой, узятай у лішку. Пры гэтым утварыўся бясколерны газ аб’ёмам 17,92 л. Такую ж навеску сумесі апрацавалі 30%-ным растворам гідраксіду натрыю, узятым у лішку. У выніку рэакцыі вылучыўся газ аб’ёмам 15,68 л. Вызначце масавыя долі рэчываў у зыходнай сумесі.