§ 17-2. УРБАНІЗАЦЫЯ І ГЛАБАЛЬНАЯ ПРАБЛЕМА РОСТУ БУЙНЫХ ГАРАДОЎ
Дынаміка росту колькасці буйных гарадоў і колькасці насельніцтва ў іх. Да сярэдзіны 1950-х гг. шэсць з дзесяці самых буйных гарадоў свету размяшчаліся ў эканамічна развітых краінах. Але ў 1970-я гг. працэсы мегалапалізацыі і макрапалізацыі дасягнулі ў іх сваіх меж. З гэтага моманту наступіла стабілізацыя — лік буйных гарадоў у групе высокаразвітых краін практычна не павялічваецца. Лідарства ў гэтым працэсе перайшло да краін, якія развіваюцца, і яно за імі захаваецца ў XXI ст. Гэтаму спрыяе бесперапынны рост насельніцтва ва ўжо існуючых буйных гарадах (на ўзроўні 3–4 % у год і вышэй).
Глабальная тэндэнцыя сканцэнтравання насельніцтва ў буйных гарадах набывае гіпертрафіраваныя формы. Пераважная доля гарадскога насельніцтва засяроджваецца ў адным-двух (за рэдкім выключэннем у некалькіх, як, напрыклад, у Індыі) гарадах. Так, у Тайландзе больш за 50 % усіх гараджан сканцэнтравана ў Бангкоку. Звыш 30 % гарадскога насельніцтва Рэспублікі Карэя, Бангладэш, Філіпін пражывае ў гарадах Сеул, Дака, Вялікая Маніла адпаведна. Да 20 % гарадскога насельніцтва Пакістана, Турцыі, Ірана — жыхары Карачы, Стамбула, Тэгерана.
Папрацуем з атласам. Знайдзіце на карце найбуйнейшыя гарады Азіі, у якіх праяўляецца глабальная тэндэнцыя сканцэнтравання насельніцтва.
Колькасць гарадоў-мільянераў імкліва расце ў свеце. Калі ў 2000 г. іх налічвалася 371, то ў 2018 г. — ужо 548. Чакаецца, што да 2030 г. у свеце іх будзе 706 (мал. 116-16).
Колькасць мегасіці — гарадоў, у якіх пражывае больш за 10 млн чал., — таксама імкліва павялічваецца ў свеце. Калі ў 2000 г. іх было 16, у 2018 г. — 33, то да 2030 г. іх колькасць, па прагнозах, узрасце да 43 (мал. 116-17).
Па прагнозах, да 2035 г. таксама значна павялічыцца насельніцтва гарадоў з колькасцю 10 млн жыхароў і больш (на 63 % у параўнанні з 2018 г.). У табліцы 4* можна ўбачыць прааналізаваныя вышэй паказчыкі дынамікі росту колькасці буйных гарадоў свету.
Табліца 4*. Колькасць гарадоў-мільянераў свету і колькасць насельніцтва ў іх
| Класы гарадоў па колькасці насельніцтва, млн чал. | 2018 г. | 2030 г. (прагноз) | ||||
| Колькасць гарадоў | Колькасць насельніцтва, млн чал. | Доля ад сусветнага насельніцтва, % | Колькасць гарадоў | Колькасць насельніцтва, млн чал. | Доля ад сусветнага насельніцтва, % | |
| больш за 10 | 33 | 529 | 6,9 | 43 | 752 | 8,8 |
| ад 5 да 10 | 48 | 325 | 4,3 | 66 | 448 | 5,2 |
| ад 1 да 5 | 467 | 926 | 12,1 | 597 | 1183 | 13,8 |