§ 8-1. ГІДРАСФЕРА

Асноўныя геаграфічныя асаблівасці і заканамернасці функцыянавання гідрасферы. Інтэнсіўнасць вільгацезвароту — гэта адносіны гадавой сумы атмасферных ападкаў, што выпадаюць на паверхню Зямлі, да сярэдняй велічыні ўтрымання вады ў атмасферы. Мінімальныя значэнні інтэнсіўнасці вільгацезвароту характэрныя для трапічнага і субтрапічнага паясоў (у сувязі з памяншэннем гадавой колькасці ападкаў у гэтых шыротах). Максімальныя — для ўмеранага пояса (дзякуючы павелічэнню гадавой колькасці ападкаў і ўплыву заходне-ўсходняга пераносаў паветраных мас) і экватарыяльнага пояса (вялікая колькасць ападкаў пры значным выпарэнні).

Вада валодае высокай растваральнай здольнасцю. Дыстыляванай вады ў прыродзе не існуе. Прыродныя растворы разнастайнага зместу і рознай канцэнтрацыі сустракаюцца ўсюды і адыгрываюць вырашальную ролю ў глабальных геалагічных і біягеахімічных кругаваротах рэчываў.

img
Мал. 38-3. Фізічныя ўласцівасці вады

Фізічныя ўласцівасці вады спецыфічныя (мал. 38-3). Яны аказваюць сур’ёзны ўплыў на многія прыродныя працэсы, у якіх удзельнічае вада.

Асобая роля ў гэтых працэсах адводзіцца скрытай удзельнай цеплыні выпарэння і кандэнсацыі вады. Каля 84 % сонечнай радыяцыі, якая паступае на паверхню Зямлі, выдаткоўваецца на яе выпарэнне. Гэта забяспечвае вільгацеперанос і кругаварот вады.