Хімія. 10 клас

1. Што такое прыродны газ і нафта? Якія вуглевадароды ўваходзяць у іх састаў? Якое значэнне маюць прыродны газ і нафта ў нашым жыцці?

2. У чым заключаецца першасная перапрацоўка нафты? Чаму ў нафты няма пэўнай тэмпературы кіпення? Што такое нафтавыя фракцыі?

3. У працэсе перагонкі нафты атрыман бензін, дэтанацыйныя ўласцівасці якога такія самыя, як у сумесі аднолькавых аб’ёмаў ізаактану і н-гептану. Чаму роўны актанавы лік атрыманага бензіну?

4. Што такое другасная перапрацоўка нафты? З якой мэтай яна ажыццяўляецца?

5. У выніку крэкінгу н-нанану атрымана сумесь вуглевадародаў, сярод якіх былі рэчывы А і Б. Вядома, што рэчыва А не абясколервае бромную ваду, але ўступае ў рэакцыю дэгідрацыклізацыі з утварэннем талуолу. Рэчыва Б абясколервае бромную ваду і раствор KMnO₄. У прысутнасці сернай кіслаты рэчыва Б далучае ваду, пры гэтым утвараецца этанол. Устанавіце формулы рэчываў А і Б. Напішыце ўраўненні ўсіх апісаных у задачы рэакцый і ўкажыце ўмовы іх працякання.

6. Для растварэння лакаў і фарбаў шырока выкарыстоўваюцца растваральнікі 645 і 646, якія змяшчаюць 50 % талуолу (па масе). Разлічыце аб’ём гептану шчыльнасцю 0,68 г/см³, які спатрэбіцца для атрымання 1 кг талуолу, калі выхад прадукту рэакцыі дэгідрацыклізацыі складае 90 %.

7. Назавіце асноўныя напрамкі аховы навакольнага асяроддзя пры нафтаперапрацоўцы.

а) Прывядзіце структурную формулу ізаактану.

б) Прывядзіце структурныя формулы і назвы двух ізамераў н-гептану, якія змяшчаюць пяць атамаў вугляроду ў галоўным ланцугу.

в) Змяшалі 20 дм³ ізаактану і 5 дм³ гептану. Укажыце актанавы лік атрыманай сумесі.

г) Масавая доля вугляроду ў вуглевадародзе А неразгалінаванай будовы, актанавы лік якога роўны 25, складае 83,72 %. Устанавіце малекулярную формулу вуглевадароду А.

д) Якую масу (кг) н-гептану неабходна дабавіць да ізаактану масай 20 кг, каб атрымаць паліва з такім самым актанавым лікам, як у вуглевадароду А? Шчыльнасць ізаактану роўная шчыльнасці н-гептану і складае 0,68 г/см³.

9*. Назавіце асноўныя нафтаперапрацоўчыя прадпрыемствы Рэспублікі Беларусь. Прапануйце спосаб атрымання поліэтылену з вадкіх алканаў, якія змяшчаюцца ў нафце. Напішыце адпаведныя ўраўненні рэакцый.