§ 20. Хімічныя ўласцівасці, атрыманне і прымяненне бензолу
Прымяненнене бензолу
Значная частка бензолу выкарыстоўваецца для сінтэзу іншых рэчываў. Так, нітраваннем бензолу атрымліваюць нітрабензол, які з’яўляецца зыходным рэчывам для сінтэзу аніліну (§ 45). Хлараваннем бензолу атрымліваюць хлорбензол, які прымяняецца для атрымання фенолу (§ 27), пестыцыдаў і г. д. З бензолу атрымліваюць этылбензол. Дэгідрыраваннем этылбензолу сінтэзуюць вінілбензол (стырол), які з’яўляецца сыравінай для вытворчасці палімераў.
Бензол і некаторыя яго гамолагі прымяняюцца ў якасці растваральнікаў арганічных рэчываў, аднак з-за высокай таксічнасці бензолу яго прымяненне ў гэтай якасці абмежавана.
Для бензолу характэрны рэакцыі замяшчэння, у якіх спалучаная сістэма π-сувязей захоўваецца.
Бензол не абясколервае бромную ваду, але ў прысутнасці каталізатара ўступае з бромам у рэакцыю замяшчэння з утварэннем бромбензолу.
У жорсткіх умовах бензол уступае ў рэакцыю далучэння з вадародам. У выніку ўтвараецца цыклагексан.
Бензол атрымліваюць у выніку перапрацоўкі нафты і каменнага вугалю. Акрамя таго, бензол можа быць атрыманы па рэакцыі цыклатрымерызацыі ацэтылену.