«Абеліск»
Уводзiны
Многія творы В. Быкава пра вайну і сёння ўтрымліваюць моманты вострай дыскусійнасці. Героі твораў, часцей за ўсё партызаны, разважаюць, як абхітрыць чужынцаў, як абысціся ў змаганні без страт, у якой меры апраўдана рызыка і ці маюць права адны рызыкаваць жыццямі другіх? Ці гэта маральна?.. Гэтыя пытанні былі дыскусійнымі толькі для быкаўскіх герояў, але не для самога пісьменніка. Ды і ў асяроддзі былых удзельнікаў вайны, ветэранаў, аўтар неаднойчы чуў, што даводзілася ў некаторых аперацыях свядома рызыкаваць жыццямі людзей, чуў і апраўданні, што па-іншаму не атрымлівалася… Для самога ж пісьменніка непахісным правілам была абавязковасць маральнага ўчынку ў любых умовах, нягледзячы на тое, што вайна многае зблытала ў светаадчуванні, сістэме каштоўнасцей людзей. І ў абставінах ваенных выпрабаванняў чалавек павінен заставацца высокамаральным і духоўным, інакш ён ператвараецца ў прыстасаванца або здрадніка.