§ 33. З’ява самаіндукцыі. Індуктыўнасць. Энергія магнітнага поля шпулі з токам

Энергія магнітнага поля. Адкуль бярэцца энергія, якая забяспечвае ўспышку лямпачкі? Гэта не энергія крыніцы току, бо яна ўжо адключана. Успышка лямпачкі адбываецца адначасова з памяншэннем сілы току ў шпулі і створанага токам магнітнага поля. Можна меркаваць, што назапашаная ў шпулі ў працэсе самаіндукцыі энергія магнітнага поля ператвараецца ва ўнутраную энергію спіралі лямпачкі і энергію яе выпраменьвання.

Адсылка да электроннага дадатку для павышанага ўзроўню

Пры замыканні ланцуга, што складаецца з крыніцы току з ЭРС calligraphic E subscript 0, шпулі з індуктыўнасцю L і рэзістара, супраціўленне якога R, сіла току ў ланцугу пачне ўзрастаць і з'явіцца ЭРС самаіндукцыі calligraphic E subscript straight с equals negative L fraction numerator increment I over denominator increment t end fraction.

Тады ў адпаведнасці з законам Ома сіла току ў ланцугу I equals fraction numerator calligraphic E subscript 0 plus calligraphic E subscript straight с over denominator R end fraction.

Значыць, calligraphic E subscript 0 equals I R plus L fraction numerator increment I over denominator increment t end fraction.

Памножыўшы атрыманую роўнасць на IΔt, дзе Δt  — дастаткова малы прамежак часу, на працягу якога сіла току I застаецца практычна пастаяннай, знойдзем элементарную работу, выкананую пабочнымі сіламі ў крыніцы току: calligraphic E subscript 0 I increment t equals I squared R increment t plus L I increment I.

Мал.
Мал. 185.2

У працэсе ўстанаўлення току, калі сіла току I і магнітны паток Ф = LI узрастаюць, работа, якую выконваюць пабочныя сілы ў крыніцы току, перавышае колькасць цеплаты, што выдзяляецца ў рэзістары. Элементарная дадатковая работа, выкананая пабочнымі сіламі за прамежак часу Δt пры пераадоленні ЭРС самаіндукцыі ў працэсе ўстанаўлення току (мал. 185.2):

δAдад = ФΔI.

Поўная дадатковыя работа Адад, роўная суме элементарных дадатковых работ δАдад у працэсе ўстанаўлення току, роўная суме плошчаў усіх аналагічных слупкоў, гэта значыць плошчы фігуры пад графікам залежнасці Ф = Ф(I) (гл. мал. 185.2 ).

A subscript дад equals fraction numerator straight Ф subscript уст I subscript уст over denominator 2 end fraction equals fraction numerator L I subscript уст superscript 2 over denominator 2 end fraction.

Гэтая работа ператвараецца ў энергію магнітнага поля шпулі, таму:

W subscript straight м equals fraction numerator L I squared over denominator 2 end fraction comma 

дзе L — індуктыўнасць контуру; I — сіла току.

Ад тэорыі да практыкі

Якая індуктыўнасць шпулі, калі пры сіле току I = 2,0 А энергія магнітнага поля шпулі Wм = 1,2 Дж?

img

img

1. Што называюць самаіндукцыяй?

2. У якіх доследах можна назіраць з’яву самаіндукцыі?

3. Ад чаго залежыць ЭРС самаіндукцыі?

4. Што называюць індуктыўнасцю? У якіх адзінках у СІ яе вымяраюць?

5. Як вылічыць энергію магнітнага поля шпулі з токам?

Адсылка да электроннага дадатку для павышанага ўзроўню

6. Чаму для стварэння электрычнага току ў ланцугу са шпуляй індуктыўнасці крыніца току павінна затраціць энергію?