§ 13. ГЕАГРАФІЯ РАССЯЛЕННЯ СВЕТУ
Успамінаем. Якія асноўныя формы рассялення склаліся ў залежнасці ад фізіка-геаграфічных умоў у працэсе засялення Зямлі людзьмі? Што такое населены пункт? Якія тыпы населеных пунктаў вы ведаеце? Што вы разумееце пад працэсам урбанізацыі? |
Для чаго мы гэта вывучаем? Як горад уплывае на навакольнае асяроддзе? Спецыялісты якіх прафесій неабходныя для вырашэння праблем развіцця горада? |
Асноўнай прыкметай гарадскога і сельскага рассялення выступае характар занятасці насельніцтва. Таму для сельскіх населеных пунктаў гэта занятасць у сельскагаспадарчай сферы дзейнасці, для гарадскіх — у нясельскагаспадарчай сферы (прамысловасць, сфера паслуг).
Акрамя гэтага, для аднясення населенага пункта да гарадскога тыпу важную ролю адыгрывае колькасць насельніцтва. Як правіла, яна павінна быць больш, чым у сельскіх населеных пунктах.
Аднак у свеце няма выразных крытэрыяў колькасці насельніцтва для горада і назіраюцца розныя падыходы па краінах і рэгіёнах. У большасці краін Еўропы выкарыстоўваюць сярэдні цэнз 2000 чал. У ЗША — 2500 чал. пры шчыльнасці насельніцтва 1000 чал. на кв. мілю, у Канадзе — 1000 чал. пры шчыльнасці 400 чал./км2.
У Афрыцы з-за нізкага ўзроўню ўрбанізацыі ў шэрагу краін выразныя крытэрыі колькасці насельніцтва горада адсутнічаюць. Разам з тым у Батсване і Замбіі гэта 5000 чал., Эфіопіі, Ліберыі — 2000 чал.
У краінах Азіі парог колькасці насельніцтва для горада значна вышэй, чым у іншых рэгіёнах. Напрыклад, у Індыі цэнз складае 5000 чал. альбо не менш за 1000 чал. на кв. мілю, у Японіі — 50 000 чал., Малайзіі — 10 000 чал. У дзяржавах Лацінскай Амерыкі сярэдні цэнз велічыні горада — 2000–2500 чал.