Гісторыя Беларусі, XIX — пачатак XXI ст. 11 клас

Пасля падаўлення паўстання многія яго ўдзельнікі паўсталі перад судом. Разам з тым расійскім урадам у Беларусі былі праведзеныя некаторыя адміністрацыйныя і палітычныя мерапрыемствы, накіраваныя на ўмацаванне ўлады. Быў распрацаваны канкрэтны план поўнага зліцця далучаных у выніку падзелаў Рэчы Паспалітай зямель з Расіяй пад сцягам праваслаўя і адзінай рускай народнасці. Найважнейшымі мерапрыемствамі ў гэтым напрамку былі ўвядзенне ў 1831 г. расійскага заканадаўства, адмена дзеяння Статута Вялікага Княства Літоўскага 1588 г. у Віцебскай і Магілёўскай, а ў 1840 г. у Віленскай, Гродзенскай і Мінскай губернях. З 1831 па 1848 г. у якасці дарадчага органа пры імператары функцыянаваў асаблівы Камітэт па справах заходніх губерняў. Ён разглядаў праекты адміністрацыйных і палітычных мерапрыемстваў у Беларусі, Літве і Правабярэжнай Украіне, якія паступалі ад міністраў, губернатараў, генерал-­губернатараў, і падаваў іх на зацвярджэнне імператару. Ажыццяўляўся цэлы комплекс мерапрыемстваў па папярэджанні магчымых шляхецкіх выступленняў, працягнуўся «разбор шляхты».

Адным з напрамкаў палітыкі ўрада стала барацьба супраць уплыву каталіцкай царквы. Яна ішла па лініі скарачэння каталіцкага духавенства. Былі ліквідаваныя некамплектныя каталіцкія манастыры, а іх ўладанні перададзены ў казну.

Яшчэ адной мерай сталі рэформы ў адукацыі. Забаранялася выкладаць польскую мову як асобны прадмет. За распаўсюджванне ідэй польскага нацыянальнага руху ў 1832 г. быў зачынены Віленскі ўніверсітэт. Падрыхтоўкай выкладчыкаў для Беларусі заняліся Пецярбургскі настаўніцкі інстытут і створаная ў Віцебску настаўніцкая семінарыя, якая не давала вышэйшай адукацыі.

Аднак прынятыя меры не змаглі прадухіліць уздым грамадска-­палітычнага руху ў Беларусі. У 1836 г. у Віленскай медыка-­хірургічнай акадэміі па ініцыятыве Ф. А. Савіча было створана «дэмакратычнае грамадства». Арганізацыя прапагандавала ідэі інтэрнацыяналізму, усталяванне грамадскага ладу, пры якім усе былі б роўныя, а кіраванне знаходзілася б у руках працоўнага народа. У 1839 г. Ф. А. Савіч і яго таварышы былі арыштаваныя.

На рост рэвалюцыйнага руху ў Беларусі аказалі ўплыў і рэвалюцыі 1848–1849 гг. у Еўропе. Ва ўсіх беларускіх губернях на працягу гэтых гадоў узнікалі тайныя рэвалюцыйныя грамадствы, а часам адбываліся хваляванні, у асноўным сярод навучэнскай моладзі, як, напрыклад, у 1848 г. у Мінскай і Слуцкай гімназіях.