§ 22. Навука
Узроўні навуковага пазнання. У навуковым пазнанні вылучаюць два ўзроўні: эмпірычны (грэч. εμπειρία — вопыт) і тэарэтычны (грэч. θεωρία — разгляд, даследаванне).
Галоўным вынікам эмпірычнага пазнання выступае навуковы факт. Без масіву фактаў (эмпірычнай базы) немагчыма пачаць даследаванні. Разам з тым самі па сабе разрозненыя факты — без іх абагульнення і інтэрпрэтацыі — таксама не забяспечваюць атрымання навуковых ведаў.
На тэарэтычным узроўні навуковага пазнання ствараюцца тэорыі, якія не толькі апісваюць, але і тлумачаць з’явы і працэсы, што вывучаюцца. Тэорыі ўзнікаюць з гіпотэз — выказаных меркаванняў, якія павінны быць абгрунтаваны. Гэта абгрунтаванне адбываецца ў два этапы: спачатку правяраюць, ці няма ў выказанай гіпотэзе ўнутраных супярэчнасцей, затым высвятляюць, ці адпавядае выказанае меркаванне эмпірычным фактам, ісціне. Зразумела, з часам тэорыі могуць змяняць адна адну, паколькі пазнанне рухаецца наперад: з аднаго боку, чалавек пашырае сферу свайго пазнання, з другога боку, сама навука развіваецца, і з’яўленне новых метадаў і прыбораў удакладняе і пашырае існуючую сістэму ведаў.
