*§ 23-1. Развіццё культуры і ўмацаванне здароўя нацыі

Палітыка дзяржавы ў галіне культуры.

Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб культуры (20.07.2016)

Артыкул 8. Напрамкі дзяржаўнай палiтыкi ў сферы культуры.

Напрамкамі дзяржаўнай палiтыкi ў сферы культуры з’яўляюцца:

захаванне, развiццё, распаўсюджванне і (або) папулярызацыя беларускай нацыянальнай культуры i мовы;

...

забеспячэнне аховы гісторыка-культурнай і археалагічнай спадчыны;

...

стварэнне ўмоў для прыцягнення сродкаў спонсараў і мецэнатаў культуры, іншых юрыдычных асоб і грамадзян, у тым ліку індывідуальных прадпрымальнікаў, для фінансавання культуры;

...

стварэнне ўмоў для эстэтычнага выхавання грамадзян;

абарона грамадскай маралi, прадухіленне прапаганды парнаграфіі, насілля і жорсткасці;

...

садзейнічанне інфарматызацыі сферы культуры;

падтрымка таленавітай моладзі і стварэнне ўмоў для яе плённай дзейнасці;

...

спрыянне стварэнню, распаўсюджванню i (або) папулярызацыi суб’ектамi культурнай дзейнасцi культурных каштоўнасцей, арганізацыі і правядзенню культурных мерапрыемстваў, рэалізацыі культурных праектаў, у тым лiку шляхам размяшчэння сацыяльна-творчых заказаў i фiнансавання дзяржаўных і іншых праграм, накіраваных на захаванне, развіццё, распаўсюджванне і (або) папулярызацыю культуры;

стварэнне ўмоў для адраджэння, захавання i развiцця нацыянальных культурных традыцый, у тым ліку традыцый народных мастацкіх рамёстваў, заахвочванне юрыдычных асоб, грамадзян, у тым ліку індывідуальных прадпрымальнікаў, да культурнай дзейнасці;

фарміраванне і развіццё канкурэнтнага культурнага асяроддзя;

...

стымуляванне выдання твораў мастацкай лiтаратуры, якія маюць значэнне для захавання, развiцця, распаўсюджвання і (або) папулярызацыі беларускай нацыянальнай культуры і мовы (творы лiтаратуры нацыянальнай тэматыкi, для дзяцей i юнацтва, класiчныя творы мастацкай лiтаратуры i iншыя творы);

...

іншыя напрамкі дзяржаўнай палітыкі.

Наведайце віртуальную экскурсію па палацы Сапегаў у Ружанах. Стварыце віртуальную экскурсію па прыродным або гістарычным аб’екце, які знаходзіцца ў мясцовасці, дзе вы жывяце. 

Назавіце ўстановы культуры і культурныя мерапрыемствы нашай краіны, вызначыўшы іх па лагатыпе. Дапоўніце дадзены спіс са свайго рэгіёна. 

Вызначце, якія аб’екты культурнай спадчыны прадстаўлены на пярэднім і зваротным баках кожнай банкноты.

Якія з іх адлюстроўваюць канкрэтныя аб’екты, а якія прадстаўляюць абагульнены вобраз гісторыка-культурнай спадчыны?

Якая «рэгіянальная логіка» закладзена ў афармленні банкнот? 

Палітыка ў галіне аховы здароўя.

Аб ахове здароўя

Артыкул 1. Асноўныя тэрміны, што выкарыстоўваюцца ў гэтым Законе, і іх азначэнні. Для мэт гэтага Закона выкарыстоўваюцца наступныя асноўныя тэрміны і іх азначэнні:

…

дыягназ — медыцынскае заключэнне аб стане здароўя пацыента;

дыягностыка — комплекс медыцынскіх паслуг, накіраваных на ўстанаўленне дыягназу;

захворванне — расстройства здароўя чалавека, парушэнне нармальнай жыццядзейнасці яго арганізма, у тым ліку ў выніку траўмаў, раненняў, калецтваў, кантузій, прыроджаных дэфектаў і неадкладных станаў;

здароўе — стан поўнага фізічнага, духоўнага і сацыяльнага дабрабыту чалавека, а не толькі адсутнасць захворванняў;

ахова здароўя — галіна дзейнасці дзяржавы, мэтай якой з’яўляюцца арганізацыя і забеспячэнне даступнага медыцынскага абслугоўвання насельніцтва;

якасць медыцынскай дапамогі — сукупнасць характарыстык медыцынскай дапамогі, што адлюстроўваюць яе здольнасць задавальняць патрэбы пацыента, своечасовасць аказання медыцынскай дапамогі, ступень яе адпаведнасці клінічным пратаколам і іншым нарматыўным прававым актам у галіне аховы здароўя, а таксама ступень дасягнення запланаванага выніку аказання медыцынскай дапамогі;

…

лячэнне — комплекс медыцынскіх паслуг, накіраваных на ліквідаванне захворвання ў пацыента;

медыцынская абілітацыя — комплекс медыцынскіх паслуг, накіраваных на фарміраванне, развіццё і падтрыманне функцый органаў або сістэм арганізма пацыента, а таксама магчымасцей і здольнасцей чалавека, натуральнае станаўленне якіх ускладнена;

медыцынская дзейнасць — дзейнасць па арганізацыі і аказанні медыцынскай дапамогі, забеспячэнні санітарна-эпідэміялагічнага дабрабыту насельніцтва, правядзенні медыцынскай экспертызы, якая ажыццяўляецца юрыдычнымі асобамі і індывідуальнымі прадпрымальнікамі ў парадку, устаноўленым заканадаўствам;

медыцынская дапамога — комплекс медыцынскіх паслуг, накіраваных на захаванне, умацаванне і аднаўленне здароўя пацыента, змяненне і падтрыманне эстэтычнага выгляду пацыента, які ўключае медыцынскую прафілактыку, дыягностыку, лячэнне, медыцынскую абілітацыю, медыцынскую рэабілітацыю і пратэзаванне, ажыццяўляецца медыцынскімі работнікамі;

медыцынская прафілактыка — комплекс медыцынскіх паслуг, накіраваных на захаванне і ўмацаванне здароўя пацыента, фарміраванне здаровага ладу жыцця, зніжэнне верагоднасці ўзнікнення і распаўсюджвання захворванняў і паталагічных станаў, іх ранняе выяўленне, устанаўленне прычын і ўмоў іх узнікнення і развіцця, а таксама на папярэджанне неспрыяльнага ўздзеяння на здароўе чалавека фактараў асяроддзя яго пражывання;

медыцынская рэабілітацыя — комплекс медыцынскіх паслуг, накіраваных на поўнае або частковае аднаўленне парушаных і (ці) кампенсацыю страчаных у выніку захворвання функцый органаў або сістэм арганізма пацыента;

медыцынская тэхналогія — сукупнасць узаемазвязаных медыцынскіх паслуг, лекавых сродкаў і медыцынскіх вырабаў, якія могуць быць выкарыстаны пры аказанні медыцынскай дапамогі;

медыцынская паслуга — медыцынскае ўмяшанне або комплекс медыцынскіх умяшанняў, а таксама іншыя дзеянні, што выконваюцца пры аказанні медыцынскай дапамогі;

медыцынская этыка і дэанталогія — сукупнасць прынцыпаў, норм і правіл паводзінаў медыцынскіх, фармацэўтычных работнікаў пры выкананні імі службовых абавязкаў;

…

медыцынскае ўмяшанне — любое ўздзеянне і (ці) іншая маніпуляцыя, якія выконваюцца медыцынскім работнікам пры аказанні медыцынскай дапамогі;

медыцынскі нагляд — неабходнае абследаванне пацыента, якое праводзіцца з пэўнай перыядычнасцю з мэтай своечасовага выяўлення, папярэджання ўскладненняў, абвастрэнняў захворванняў, іншых станаў, іх прафілактыкі і ажыццяўлення медыцынскай рэабілітацыі;

…

арганізацыя аховы здароўя — юрыдычная асоба, асноўным відам дзейнасці якой з’яўляецца ажыццяўленне медыцынскай і (ці) фармацэўтычнай дзейнасці;

пацыент — фізічная асоба, якая звярнулася па медыцынскую дапамогу, знаходзіцца пад медыцынскім наглядам або атрымлівае медыцынскую дапамогу;

пратэзаванне — комплекс медыцынскіх паслуг, накіраваных на аднаўленне функцый або эстэтычнага выгляду органа (часткі цела) пацыента з выкарыстаннем штучных або біялагічных матэрыялаў;

…

фармацэўтычная дзейнасць — дзейнасць у сферы абарачэння лекавых сродкаў і лекавай расліннай сыравіны, якая ажыццяўляецца юрыдычнымі асобамі і індывідуальнымі прадпрымальнікамі ў парадку, устаноўленым заканадаўствам…

У чым заключаецца розніца паміж такімі паняццямі, як прафілактыка, дыягностыка, лячэнне, абілітацыя і рэабілітацыя? 

Артыкул 3. Асноўныя прынцыпы дзяржаўнай палітыкі Рэспублікі Беларусь у галіне аховы здароўя

Асноўнымі прынцыпамі дзяржаўнай палітыкі Рэспублікі Беларусь у галіне аховы здароўя з’яўляюцца:

стварэнне ўмоў для захавання, умацавання і аднаўлення здароўя насельніцтва;

забеспячэнне даступнасці медыцынскага абслугоўвання, у тым ліку лекавага забеспячэння;

прыярытэтнасць мер прафілактычнай накіраванасці;

прыярытэтнасць развіцця першаснай медыцынскай дапамогі;

прыярытэтнасць медыцынскага абслугоўвання, у тым ліку лекавага забеспячэння, непаўналетніх, жанчын у час цяжарнасці, родаў і ў пасляродавы перыяд, інвалідаў і ветэранаў у адпаведнасці з заканадаўствам;

забеспячэнне санітарна-эпідэміялагічнага дабрабыту насельніцтва і яго будучых пакаленняў;

фарміраванне адказнага стаўлення насельніцтва да захавання, умацавання і аднаўлення ўласнага здароўя і здароўя навакольных;

адказнасць дзяржаўных органаў, арганізацый за стан здароўя насельніцтва;

адказнасць наймальнікаў за стан здароўя работнікаў.

Артыкул 4. Забеспячэнне правоў грамадзян Рэспублікі Беларусь на даступнае медыцынскае абслугоўванне

Грамадзяне Рэспублікі Беларусь маюць права на даступнае медыцынскае абслугоўванне, якое забяспечваецца:

прадастаўленнем бясплатнай медыцынскай дапамогі на падставе дзяржаўных мінімальных сацыяльных стандартаў у галіне аховы здароўя ў дзяржаўных установах аховы здароўя;

прадастаўленнем медыцынскай дапамогі ў дзяржаўных арганізацыях аховы здароўя, недзяржаўных арганізацыях аховы здароўя і ў індывідуальных прадпрымальнікаў, якія ажыццяўляюць ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку медыцынскую дзейнасць, за кошт уласных сродкаў, сродкаў юрыдычных асоб і іншых крыніц, не забароненых заканадаўствам;

даступнасцю лекавых сродкаў;

ажыццяўленнем мер па санітарна-эпідэміялагічным дабрабыце насельніцтва;

правядзеннем медыцынскіх экспертыз.

Апішыце такія характарыстыкі, як якасць, даступнасць, бясплатнасць медыцынскай дапамогі. Як яны суадносяцца паміж сабой? Ці згодны вы з наступным меркаваннем, якое сустракаецца ў інфармацыйнай прасторы: «Адначасова могуць выконвацца толькі два паказчыкі. Усіх трох паказчыкаў адначасова дасягнуць немагчыма». Прывядзіце аргументы за і супраць дадзенага меркавання. 

Артыкул 16. Віды медыцынскай дапамогі, формы і ўмовы аказання медыцынскай дапамогі

Пацыентам аказваюцца наступныя віды медыцынскай дапамогі:

першасная медыцынская дапамога;

спецыялізаваная медыцынская дапамога;

высокатэхналагічная медыцынская дапамога;

медыка-сацыяльная дапамога;

паліятыўная медыцынская дапамога.

Першасная медыцынская дапамога — асноўны від медыцынскай дапамогі, што аказваецца пры наяўнасці ў пацыента найбольш распаўсюджаных захворванняў, пры цяжарнасці і родах, пры правядзенні дыягностыкі і медыцынскай прафілактыкі.

Спецыялізаваная медыцынская дапамога — від медыцынскай дапамогі, што аказваецца пры наяўнасці ў пацыента захворванняў, якія патрабуюць прымянення спецыяльных метадаў аказання медыцынскай дапамогі.

Высокатэхналагічная медыцынская дапамога — від медыцынскай дапамогі, што аказваецца пры наяўнасці ў пацыента захворванняў, якія патрабуюць прымянення новых, складаных, унікальных, а таксама рэсурсаёмістых метадаў аказання медыцынскай дапамогі, што заснаваны на сучасных дасягненнях медыцынскай навукі і тэхнікі і маюць высокую клінічную эфектыўнасць.

Дзяржаўныя арганізацыі аховы здароўя, падпарадкаваныя Міністэрству аховы здароўя Рэспублікі Беларусь, мясцовым выканаўчым і распарадчым органам, уключаныя ў пералік дзяржаўных арганізацый аховы здароўя, што падлягаюць медыцынскай акрэдытацыі, аказваюць асобныя віды медыцынскай дапамогі па профілях захворванняў, станах, сіндромах пры наяўнасці дакумента аб медыцынскай акрэдытацыі.

Аб’ёмы аказання першаснай, спецыялізаванай і высокатэхналагічнай медыцынскай дапамогі ўстанаўліваюцца Міністэрствам аховы здароўя Рэспублікі Беларусь.

Медыка-сацыяльная дапамога — від медыцынскай дапамогі, што аказваецца пры наяўнасці ў пацыента хранічных захворванняў, якія патрабуюць медыцынскага нагляду і догляду і не патрабуюць інтэнсіўнага аказання медыцынскай дапамогі.

Паліятыўная медыцынская дапамога — від медыцынскай дапамогі, што аказваецца пры наяўнасці ў пацыента невылечных захворванняў, якія абмяжоўваюць працягласць жыцця, патрабуюць прымянення метадаў аказання медыцынскай дапамогі, накіраваных на пазбаўленне ад болю і палягчэнне іншых праяў захворванняў, калі магчымасці іншых метадаў аказання медыцынскай дапамогі вычарпаны, з мэтай паляпшэння якасці жыцця пацыента.

Парадак аказання медыка-сацыяльнай і паліятыўнай медыцынскай дапамогі, а таксама пералік медыцынскіх паказанняў і медыцынскіх проціпаказанняў для аказання медыка-сацыяльнай і паліятыўнай медыцынскай дапамогі вызначаюцца Міністэрствам аховы здароўя Рэспублікі Беларусь.

Пацыентам у залежнасці ад стану іх здароўя, медыцынскіх паказанняў і медыцынскіх проціпаказанняў, а таксама ў залежнасці ад лячэбна-дыягнастычных магчымасцей арганізацый аховы здароўя медыцынская дапамога аказваецца ў наступных формах:

хуткая медыцынская дапамога;

планавая медыцынская дапамога.

Хуткая медыцынская дапамога аказваецца пры раптоўным узнікненні ў пацыента захворванняў, станаў і (ці) абвастрэнні хранічных захворванняў, якія патрабуюць экстраннага або неадкладнага медыцынскага ўмяшання.

Хуткая медыцынская дапамога можа быць экстраннай і неадкладнай.

Экстранная медыцынская дапамога аказваецца пры раптоўным узнікненні ў пацыента захворванняў, станаў і (ці) абвастрэнні хранічных захворванняў, што ўяўляюць пагрозу для жыцця пацыента і (ці) навакольных, патрабуюць экстраннага медыцынскага ўмяшання.

Неадкладная медыцынская дапамога аказваецца пры раптоўным узнікненні ў пацыента захворванняў, станаў і (ці) абвастрэнні хранічных захворванняў, захворваннях, станах без яўных прымет пагрозы для жыцця пацыента, што патрабуюць неадкладнага медыцынскага ўмяшання.

Планавая медыцынская дапамога аказваецца пры наяўнасці або падазрэнні на наяўнасць у пацыента захворванняў, якія не патрабуюць экстраннага або неадкладнага медыцынскага ўмяшання.

Парадак аказання хуткай і планавай медыцынскай дапамогі ўстанаўліваецца Міністэрствам аховы здароўя Рэспублікі Беларусь.

Медыцынская дапамога можа аказвацца пацыенту ў арганізацыі аховы здароўя ў амбулаторных, стацыянарных умовах, ва ўмовах аддзялення дзённага знаходжання, а таксама па-за арганізацыяй аховы здароўя.

Медыцынская дапамога ў амбулаторных умовах аказваецца ў выпадку, калі пацыенту не патрабуецца пастаянны кругласутачны медыцынскі нагляд.

Медыцынская дапамога ў стацыянарных умовах аказваецца ў выпадку, калі пацыенту патрабуецца інтэнсіўнае аказанне медыцынскай дапамогі і (ці) пастаянны кругласутачны медыцынскі нагляд.

Медыцынская дапамога ва ўмовах аддзялення дзённага знаходжання аказваецца ў выпадку, калі пацыенту патрэбны пастаянны медыцынскі нагляд і (ці) аказанне медыцынскай дапамогі ў дзённы час.

Медыцынская дапамога па-за арганізацыяй аховы здароўя аказваецца ў выпадку:

выхаду (выезду) медыцынскага работніка арганізацыі аховы здароўя па месцы жыхарства або месцы знаходжання пацыента;

выезду брыгады хуткай медыцынскай дапамогі па месцы знаходжання пацыента;

медыцынскай транспарціроўкі (эвакуацыі) грамадзян у транспартным сродку, у тым ліку ў спецыяльных легкавых аўтамабілях, функцыянальным прызначэннем якіх з’яўляюцца забеспячэнне аказання медыцынскай, у тым ліку хуткай медыцынскай, дапамогі і правядзенне санітарна-проціэпідэмічных мерапрыемстваў;

у іншых выпадках.

Парадак аказання медыцынскай дапамогі ў амбулаторных, стацыянарных умовах, ва ўмовах аддзялення дзённага знаходжання, а таксама па-за ярганізацыяй аховы здароўя ўстанаўліваецца Міністэрствам аховы здароўя Рэспублікі Беларусь.

Складзіце воблака асноўных паняццяў, што выкарыстоўваюцца ў законе. Чым вылучаецца аказанне медыцынскай дапамогі ў амбулаторных умовах, стацыянарных умовах, умовах аддзялення дзённага знаходжання, па-за арганізацыяй аховы здароўя?

Складзіце інфаграфіку «Віды медыцынскай дапамогі». 

Фізічная культура і спорт.

Прааналізуйце вынікі выступленняў беларускіх спартсменаў на Алімпійскіх гульнях за 1992–2020 гг. і вызначце віды спорту, у якіх заваявана: больш за ўсё ўзнагарод у цэлым; больш за ўсё залатых, сярэбраных, бронзавых медалёў. Зрабіце вывад аб асноўных відах спорту, у якіх беларускія спартсмены заваёўвалі медалі.