§ 1. Мова і маўленне. Веданне мовы і валоданне мовай

Мова — найважнейшы сродак зносін (узаемаадносін) паміж людзьмі, бо менавіта праз мову (у параўнанні з іншымі сродкамі — мімікай, жэстамі, музыкай, жывапісам) чалавек найбольш поўна выяўляе сябе, свой унутраны свет. Асноўная функцыя мовы — камунікатыўная, або функцыя зносін. Мова — гэта арганізаваная сістэма лінгвістычных сродкаў. Мова ёсць сістэма зна ́кавая. Кожны моўны знак, як і любы іншы, нясе інфармацыю, ма ́е форму і змест (напрыклад, слова, сказ, тэкст). Моўная сістэма складаецца з мноства адзінак (гукаў, марфем, слоў, словазлучэнняў, сказаў, тэкстаў) і правіл іх спалучэння. Усе гэтыя элементы моўнай сістэмы знаходзяцца ва ўзаемасувязі і ўтвараюць цэласнае адзінства, сукупнасць лагічных і граматычных сродкаў для выказвання думак і наладжвання ўзаемаадносін паміж людзьмі.

Маўленне — выкарыстанне моўных адзінак у працэсе зносін. Маўленне — гэта маўленчая дзейнасць асобы, канкрэтнае выказванне (тэкст) у вуснай або пісьмовай форме. Маўленне — з’ява індывідуальная, якая залежыць ад мэты ўзаемаадносін, маўленчай сітуацыі і сферы зносін. Сапраўды, любое наша выказванне мае на мэце або паведаміць штосьці субяседніку, або абмяняцца думкамі, уражаннямі, або ўздзейнічаць на слухача (чытача), пераканаць яго, пабудзіць да пэўнага ўчынку.
Маўленне адбываецца ў канкрэтнай маўленчай сітуацыі. Любое наша выказванне залежыць ад таго, дзе мы гаворым (у афіцыйных або неафіцыйных абставінах), з кім (з адным чалавекам ці з многімі) і з якой мэтай. Маўленне можа рэалізоўвацца ў вуснай або пісьмовай форме, успрымацца на слых або зрокава. Вуснай або пісьмовай формай маўлення карыстаюцца ў залежнасці ад задач маўленчых зносін.
Характар маўлення залежыць і ад сферы, у якой адбываюцца зносіны: навуковай, публіцыстычнай, афіцыйнай, мастацкай, бытавой. Адпаведна вылучаюцца функцыянальныя стылі, якія вызначаюцца не толькі сферай зносін, але і тыповай функцыяй маўлення. Так, гутарковы стыль найперш характарызуецца функцыяй зносін, навуковы і афіцыйны — функцыяй паведамлення, мастацкі і публіцыстычны звязаны з функцыяй уздзеяння.

Валоданне мовай — гэта здольнасць чалавека разумець і сінтэзаваць выказванні, што звязана з наступнымі ўменнямі:
1) адрозніваць правільныя выказванні ад няправільных;
2) дыферэнцыраваць падобныя па форме, але розныя па сэнсе
выказванні;
3) умець перафразіраваць — выбіраць з некалькіх магчымых сродкаў выказвання найбольш адэкватныя канкрэтнай камунікатыўнай сітуацыі. Валоданне мовай прадугледжвае не толькі пасіўнае ўспрыманне, але і актыўнае выкарыстанне мовы (Слоўнік-даведнік «Тэрміны і паняцці лінгвістыкі»).

Компьютерные технологии — это обобщенное название технологий, отвечающих за хранение, передачу, обработку, защиту и воспроизведение информации с использованием компьютеров. Невозможно представить себе современные области производства, науки, культуры, спорта и экономики, где не применялись бы компьютеры. Компьютеры помогают человеку в работе, развлечении, образовании и научных исследованиях. Компьютерные технологии — это передний край науки XXI в.
Как научная дисциплина компьютерные науки возникли в середине 30-х годов XX в. в результате слияния теории алгоритмов и математической логики, а также изобретения электронных вычислительных машин (компьютеров).
Э. М. Кравченя

Камп’ютэрныя тэхналогіі — гэта абагульненае назву тэхналогій, якія адказваюць за захоўванне, перадачу, апрацоўку, абарону і прайграванне інфармацыі з выкарыстаннем кампутараў. Немагчыма ўявіць сабе сучасныя галіне вытворчасці, навукі, культуры, спорту і эканомікі, дзе не ўжываліся б кампутары. Кампутары дапамагаюць чалавеку ў працы, забаўцы, адукацыі і навуковых даследаваннях. Камп’ютэрныя тэхналогіі — гэта пярэдні край навукі XXI ст.
Як навуковая дысцыпліна кампутарныя навукі паўсталі ў сярэдзіне 30-х гадоў XX ст. у выніку зліцця тэорыі алгарытмаў і матэматычнай логікі, а таксама вынаходніцтвы электронных вылічальных машын (кампутараў).