§ 2. Візуальнае асяроддзе распрацоўкі праграм

Сайт:	Профильное обучение
Курс:	Інфармацыйныя тэхналогіі. 11 клас (Базавы ўзровень)
Книга:	§ 2. Візуальнае асяроддзе распрацоўкі праграм
Напечатано::	Гость
Дата:	Воскресенье, 28 Апрель 2024, 08:25

2.1. Структура праекта

Пры стварэнні аконнага дадатку працуюць з праектам, які складаецца з некалькіх файлаў. У розных асяроддзях праграміравання праект можа складацца з рознай колькасці файлаў. Абавязковымі файламі (прыклад 2.1) з'яўляюцца наступныя:

файл формы (1), які змяшчае апісанне знешняга выгляду акна дадатку;
файл праграмнага модуля (2), які ўключае ў сябе апісанне функцый-апрацоўшчыкаў для аб'ектаў, змешчаных на форме;
файл праекта (3), які дазваляе звязаць структурныя элементы праекта паміж сабой

(Разгледзім прыклад 2.1)

Файлы аднаго праекта звычайна захоўваюцца ўнутры асобнай папкі. Пры кампіляцыі дадатку ствараецца папка Win32 (ці Win32 = win32), у якой будзе захаваны файл з расшырэннем exe і імем, што супадае з імем праекта. Гэты файл запусціць працуючы дадатак без загрузкі асяроддзя праграміравання. (Як скампіляваць дадатак, каб яго можна было запусціць на камп'ютары, на якім не ўстаноўлена асяроддзе праграміравання Delphi, гл. у Дадатку.)

Для стварэння праекта ў асяроддзі Delphi неабходна выканаць каманду

File → New ► Windows VCL Applications – Delphi

(прыклад 2.2).

Пасля стварэння неабходна захаваць усе файлы праекта (прыклад 2.3).

Прыклад 2.1. Файлы праекта:

Прыклад 2.2. Стварэнне праекта ў Delphi:

Прыклад 2.3. Захаванне файлаў і выкананне праекта:

Стварыць папку з імем Primer1.
Захаваць праект: File → Save Project As…
Даць праграмнаму модулю імя for_primer1 (расшырэнне pas прыпісваецца аўтаматычна).
Даць праекту імя Primer1 (расшырэнне dproj прыпісваецца аўтаматычна).
Запусціць праект на выкананне (кнопкі на панэлі хуткага доступу ці клавіша F9).

Выгляд акна дадатку:

2.2. Інтэрфейс асяроддзя праграміравання

Поўнае акно асяроддзя праграміравання Delphi можна паглядзець у Дадатку.

Разгледзім асноўныя элементы.

Асноўнае меню і панэль хуткага доступу (прыклад 2.4) змяшчаюць асноўныя каманды для кіравання праектам: захаванне, загрузка, выкананне і інш.

Форма (прыклад 2.5) служыць для візуальнага адлюстравання акна дадатку. У час праектавання дадатку на форме адлюстроўваецца сетка з пунктаў, што дазваляе выраўноўваць кампаненты, якія змяшчаюцца на форму.

Інспектар аб'ектаў (прыклад 2.6) адлюстроўвае ўласцівасці (ці падзеі) выбранага аб'екта.

У левым слупку ўкладкі Properties пералічаны ўсе ўласцівасці аб'екта, якімі карыстальнік можа кіраваць пры праектаванні дадатку, у правым слупку паказаны значэнні ўласцівасцей, якія могуць выбірацца са спіса ці ўводзіцца з клавіятуры.

Укладка Events змяшчае спіс падзей, вызначаных для аб'екта. Для кожнай падзеі можа быць вызначаны свой апрацоўшчык. Калі апрацоўшчык для падзеі вызначаны, насупраць падзеі будзе прапісана імя працэдуры (функцыі) апрацоўшчыка.

Палітра кампанентаў (прыклад 2.7) змяшчае спіс візуальных кампанентаў, аб'яднаных у групы. Раскрыццё групы адбываецца па пстрычцы на значок .

Прыклад 2.4. Меню і панэль хуткага доступу:

Прыклад 2.5. Форма:

Прыклад 2.6. Інспектар аб'ектаў. Адлюстроўваюцца ўласцівасці формы:

Прыклад 2.7. Палітра кампанентаў:

2.3. Работа з формай

Форма з'яўляецца аб'ектам, служыць для візуальнага адлюстравання акна дадатку. Як любы аб'ект, форма валодае ўласцівасцямі (прыклад 2.8).

Уласцівасць	Прызначэнне
Caption	Загаловак (знешняе імя) формы, адлюстроўваецца ў радку загалоўка акна пры запуску дадатку. Па змоўчанні — Form1
Color	Колер формы. Можа быць выбраны адзін са стандартных (пералічаны ў спісе) ці зададзены ўручную, максімальнае значэнне 16777215 (256³– 1)
Height	Вышыня формы
Weight	Шырыня формы
Left	Гарызантальная каардыната становішча верхняга левага вугла акна формы на экране
Top	Вертыкальная каардыната становішча верхняга левага вугла акна формы на экране
Name	Імя (унутранае) формы. Выкарыстоўваецца ў праграмным кодзе для звароту да аб'екта. З'яўляецца ідэнтыфікатарам

Для стварэння апрацоўшчыка падзей формы неабходна ў інспектары аб'ектаў перайсці на ўкладку Events, выбраць падзею. Працэдура апрацоўшчык генеруецца аўтаматычна пры двайным кліку мышшу ў пустым радку насупраць выбранай падзеі. Пасля гэтага асяроддзе пераключаецца на старонку, на якой пішацца код (прыклад 2.9).

Імя працэдуры-апрацоўшчыка складаецца з назвы кампанента, над якім адбываецца падзея, і назвы падзеі (FormClick).

Для пераключэння паміж акном праграмнага кода і канструктарам дызайну формы можна выкарыстаць наступныя магчымасці:

кнопка на панэлі хуткага доступу;
клавіша F12;
укладкі Code і Design у ніжняй частцы акна дадатку:

Пры стварэнні працэдур-апрацоўшчыкаў уласцівасці аб'ектаў можна змяняць шляхам напісання праграмнага кода. Зварот да ўласцівасцей аб'екта адбываецца з выкарыстаннем знака «.». Спачатку запісваецца імя аб'екта, потым, пасля кропкі, імя ўласцівасці. Напрыклад, для ўстаноўкі колеру формы неабходна запісаць наступную каманду:

Form1.Color := clAqua;

Сістэма Delphi дазваляе спрасціць увод складаных імёнаў у код праграмы. Пасля таго як вы набераце Form1, на экране з'явіцца спіс з усімі ўласцівасцямі і метадамі, якія належаць да аб'екта Form1 (прыклад 2.10).

Прыклад 2.11. Стварыць апрацоўшчык падзеі для пстрычкі левай клавішай мышы па форме, у выніку якой колер формы павінен памяняцца на чырвоны (працягнуць работу з прыкладам 2.8).

Этапы выканання задання

1. Перайсці на ўкладку Events у акне інспектара аб'ектаў.
2. Выканаць двайную пстрычку ў поле насупраць падзеі OnClik.
3. У акне рэдактара кода, у працэдуры TForm1.FormClick(Sender: TObject); вписать команду Form1.Color := clRed;
4. Захаваць змяненні ў праекце.

Прыклад 2.8. Змяненне ўласцівасцей формы ў інспектары аб'ектаў:

Уласцівасць	Значэнне
Caption	Прыклад 1
Color	clAqua (выбраць са спіса)
Height	250
Weight	250
Left	200
Top	200

Пасля змянення значэнняў уласцівасцей у інспектары аб'ектаў зменіцца знешні выгляд формы:

Прыклад 2.9. Стварэнне апрацоўшчыка падзеі OnClick (клік левай клавішай мышы) для формы.

1. Выбар падзеі ў інспектары:

2. Акно праграмнага кода з устаўленым апрацоўшчыкам:

Прыклад 2.10. Падказка сістэмы пры ўводзе ўласцівасцей аб'екта:

Калі вы ўведзяце першыя літары назвы ўласцівасці (метаду), то ў спісе застануцца толькі тыя ўласцівасці і метады, назвы якіх пачынаюцца на гэтыя літары. Пасля чаго патрэбную ўласцівасць можна ўставіць у праграму пстрычкай мышы ці націсканнем клавішы Enter. Калі спіс не з'явіўся, яго можна выклікаць камбінацыяй клавіш Ctrl + прабел.

Прыклад 2.11. Код працэдуры-апрацоўшчыка:

procedure TForm1.FormClick(Sender: TObject);

begin

Form1.Color := clRed;

end;

Для таго каб пераканацца ў правільнасці работы праграмы, неабходна запусціць праект і праверыць, што пры выкананні пстрычкі мышшу па форме яе колер змяняецца на чырвоны.

Форма пасля запуску праекта:

Форма пасля пстрычкі мышы па ёй:

Пытанні да параграфа

1. Якія элементы асяроддзя Delphi адлюстроўваюцца на экране пры загрузцы асяроддзя?

2. Якія файлы ўваходзяць у склад дадатку, што ствараецца ў Delphi?

3. Для чаго прызначана форма?

4. Для чаго выкарыстоўваюць інспектар аб'ектаў?

5. Якія ўласцівасці форм вы можаце назваць?

6. Як стварыць апрацоўшчык падзеі?

Практыкаванні

1. Унясіце змяненні ў праект з прыкладу 2.11 так, каб колер формы змяняўся выпадкова. Для задання колеру выпадковым чынам можна выкарыстаць функцыю RGB(random(256), random(256), random(256)).

2. Стварыце праект, у якім пры двайным кліку мышы па форме яе памеры будуць павялічвацца на 5.

1. Стварыце і захавайце ў новай папцы праект.
2. Змяніце ўласцівасць Caption у формы на Практыкаванне 2.
3. Стварыце апрацоўшчык падзеі мышы OnDblClick.
4. Для змянення шырыні формы і вышыні формы можна выкарыстаць каманды:
  Form1.Width := Form1.Width + 5;
  Form1.Height := Form1.Height +5;
5. Захавайце змяненні ў праекце.
6. Запусціце праект і праверце яго работу.

3. Стварыце праект, у якім колер формы будзе змяняцца пры навядзенні на яе мышкі, напрыклад, з жоўтага на зялёны.