А. Методыка рашэння задач па тэме «Ланцугі і сеткі харчавання»
| Сайт: | Профильное обучение |
| Курс: | Біялогія. 10 клас |
| Падручнік: | А. Методыка рашэння задач па тэме «Ланцугі і сеткі харчавання» |
| Надрукаваны: | Гость |
| Дата: | Субота 18 Травень 2024 |
Задача 1 (I)
За месяц на лузе жаба з’ела лістагрызучых насякомых агульнай масай
Рашэнне
1. Спачатку трэба скласці пашавы ланцуг харчавання, зыходзячы з таго, хто кім корміцца:
2. Ведаючы масу з’едзеных жабай за месяц лістагрызучых насякомых і іх працэнт ад агульнага рацыёну, можна скласці прапорцыю і вызначыць агульны рацыён жабы за месяц:
200 г — 25 %
х г — 100 %
х = 200 ·100 : 25 = 800 г.
3. Агульны рацыён жабы за месяц склаў 800 г. Каб даведацца, чаму роўна маса ўсяго рацыёну жабы за лета, трэба атрыманую велічыню памножыць на тры:
800 г · 3 = 2400 г = 2,4 кг.
А д к а з: маса рацыёну жабы за лета роўна
Задача 2 (II)
На пшанічным полі жыве папуляцыя мышэй палёвак. Сярэдняя маса адной палёўкі складае 25 г. За месяц сям’я беркутаў адлавіла 80 палёвак. Якая колькасць здабытага корму была зрасходавана на выкормліванне птушанят за месяц, калі 40 % яго масы спажывалі дарослыя птушкі?
Рашэнне
1. Спачатку трэба скласці пашавы ланцуг харчавання, зыходзячы з таго, хто кім корміцца:
2. Ведаючы, што за месяц сям’я беркутаў адлавіла 80 палёвак з сярэдняй масай адной палёўкі, роўнай 25 г, можна падлічыць агульную масу корму беркутаў:
80 · 25 = 2000 г.
3. Ведаючы агульную масу корму, можна вызначыць масу корму, спажытага дарослымі птушкамі, склаўшы прапорцыю:
2000 г — 100 %
х кг — 40 %
х = 2000 · 40 : 100 = 800 г.
4. Каб вызначыць масу корму (кг), зрасходаванага на выкормліванне птушанят за месяц, трэба ад агульнай масы корму адняць масу корму, спажытага дарослымі птушкамі:
2000 – 800 = 1200 г = 1,2 кг
А д к а з: маса корма, зрасходаванага на выкормліванне птушанят, склала
Задача 3 (III)
Адзін слізняк на дачным участку за сезон можа пашкодзіць да 10 пладоў суніц садовых з сярэдняй масай 12 г. Шэрая жаба за гэты перыяд можа з’есці да 15 слізнякоў. Вызначыце велічыню ўраджаю суніц садовых (кг), якую здольныя захаваць на дачным участку за сезон 10 шэрых жаб.
Рашэнне
1. Спачатку трэба скласці пашавы ланцуг харчавання, зыходзячы з таго, хто кім корміцца:
2. Ведаючы, што адна шэрая жаба за сезон можа з’есці да 15 слізнякоў, можам разлічыць, колькі слізнякоў за сезон могуць з’есці 10 жаб:
10 · 15 = 150 слізнякоў.
3. Паколькі на дачным участку адзін слізняк за сезон можа пашкодзіць да 10 пладоў суніц садовых, можам даведацца, колькі пладоў суніц здольны пашкодзіць 150 слізнякоў:
150 · 10 = 1500 пладоў суніц.
4. Ведаючы, што сярэдняя маса аднаго плода суніц садовых складае 12 г, можна даведацца пра агульную масу ўсіх пладоў:
1500 · 12 = 18 000 г =
А д к а з: за сезон 10 шэрых жаб могуць захаваць да
Задача 4 (IV)
Злакавыя расліны пойменнага лугу за летнія месяцы засвоілі 5 · 106 ккал сонечнай энергіі. Вядома, што на лузе жыло 20 жаб, а адна жаба за месяц здольная з’ядаць да 50 конікаў, кожны з якіх, з’ядаючы расліны, засвойвае па 10 ккал энергіі. Які працэнт засвоенай энергіі ў складзе злакаў быў бы выкарыстаны папуляцыяй конікаў за гэты перыяд, калі б 20 % іх колькасці не з’елі жабы?
Рашэнне
1. Спачатку трэба скласці пашавы ланцуг харчавання, зыходзячы з таго, хто кім корміцца:
2. Ведаючы колькасць жаб на лузе і колькі здольна з’есці конікаў за месяц адна жаба, вызначым агульную колькасць з’едзеных конікаў:
20 · 50 = 1000 конікаў.
3. Паколькі было з’едзена толькі 20 % конікаў, то складзём прапорцыю і разлічым агульную колькасць усёй папуляцыі конікаў:
1000 — 20 %
х — 100 %
х = 1000 · 100 : 20 = 50 000 конікаў.
4. Агульная колькасць папуляцыі конікаў роўна 50 конікаў. Ведаючы, што адзін конік у складзе расліннай ежы засвоіў 10 ккал энергіі, разлічым колькасць энергіі, якая была б спажыта папуляцыяй конікаў:
10 · 50 000 = 500 000 ккал = 5 · 105 ккал.
5. Ведаючы колькасць энергіі, спажытую папуляцыяй конікаў, разлічым працэнт сонечнай энергіі, які быў бы спажыты гэтай папуляцыяй, калі б частку з іх не з’елі жабы:
5 · 106 ккал — 100 %
5 · 105 ккал — х %
х = 5 · 105 · 100 : 5 · 106 = 10 % за адзін месяц.
6. Каб даведацца пра колькасць спажытай за летнія месяцы энергіі, трэба атрыманую велічыню памножыць на 3:
10 % · 3 = 30 %.
А д к а з: папуляцыя конікаў спажыла б за лета 30 % энергіі, засвоенай злакамі, калі б частку конікаў не з’елі жабы.
Задача 5 (V)
Пачатковая колькасць папуляцыі аленяў у лесе складае 2000 асобін. Аленямі кормяцца ваўкі. Папуляцыя аленяў павялічвае сваю колькасць за год на 40 %. Пачатковая колькасць папуляцыі ваўкоў складае 20 асобін, прычым адзін воўк штогод спажывае ў сярэднім да 32 асобін аленяў. Якая будзе колькасць папуляцыі аленяў праз год пры ўмове, што колькасць папуляцыі ваўкоў не зменіцца? Якой павінна быць пачатковая колькасць папуляцыі ваўкоў, каб колькасць папуляцыі аленяў была адносна стабільная (г. зн. ураўноўвалася прыкладна 2000 асобін)?
Рашэнне
1. Спачатку трэба скласці пашавы ланцуг харчавання, зыходзячы з таго, хто кім корміцца:
2. Ведаючы пачатковую колькасць аленяў і працэнт гадавога прыросту іх папуляцыі, складзём прапорцыю і вызначым прырост колькасці папуляцыі аленяў да канца першага года:
2000 — 100 %
х — 40 %
х = 2000 · 40 : 100 = 800 аленяў.
3. Вызначым агульную колькасць папуляцыі аленяў да канца першага года без уплыву ваўкоў, ведаючы гадавы прырост колькасці аленяў:
2000 + 800 = 2800 аленяў.
4. Ведаючы, колькі аленяў з’ядае за год адзін воўк, адзначым колькасць аленяў, з’едзеных папуляцыяй ваўкоў за год:
20 · 32 = 640 аленяў.
5. Улічваючы колькасць аленяў, з’едзеных ваўкамі за год, вызначым колькасць аленяў, пакінутых у жывых да канца года:
2800 – 640 = 2160 аленяў.
6. Ведаючы колькасць аленяў, што выжылі да канца года, вызначым колькасць аленяў, якіх яшчэ могуць з’есці ваўкі без парушэння стабільнасці колькасці папуляцыі аленяў:
2160 – 2000 = 160 аленяў.
7. Улічваючы, колькі аленяў у год з’ядае адзін воўк, вызначым колькасць ваўкоў, якія змогуць пракарміцца за кошт 160 аленяў:
160 · 32 = 5 ваўкоў.
8. Ведаючы наяўную колькасць ваўкоў, вызначым колькасць папуляцыі ваўкоў, якая не парушыць стабільнасць колькасці папуляцыі аленяў:
20 + 5 = 25 ваўкоў.
А д к а з: колькасць папуляцыі аленяў праз год будзе роўная 2160 асобін. Пры колькасці папуляцыі ваўкоў, роўнай 25 асобінам, колькасць папуляцыі аленяў будзе адносна стабільная, г. зн. роўная прыкладна 2000 асобін.