§ 15. Інфекцыйныя захворванні чалавека

Інфекцыйныя захворванні

Інфекцыйныя захворванні — гэта група захворванняў, якія выкліканы вірусамі і хваробатворнымі мікраарганізмамі, што праніклі ў чалавечы арганізм (бактэрыі, грыбы, пратысты). Да гэтай групы належаць паразітарныя захворванні, якія выклікаюцца паразітычнымі членістаногімі і гельмінтамі.

У аснову класіфікацыі інфекцыйных захворванняў пакладзены механізм перадачы ўзбуджальніка і лакалізацыя ў арганізме чалавека (гл. табл.).

Табліца. Класіфікацыя інфекцыйных (паразітарных) захворванняў

Адной з асаблівасцей інфекцыйных захворванняў з’яўляецца наяўнасць часу ад моманту заражэння да з’яўлення першых прымет — інкубацыйнага перыяду. Працягласць гэтага перыяду залежыць ад спосабу заражэння і віду ўзбуджальніка і можа складаць ад некалькіх гадзін да некалькіх гадоў (рэдка).

Асаблівасць інфекцыйных захворванняў заключаецца ў дастаткова хуткім распаўсюджванні сярод людзей. Масавае распаўсюджванне інфекцыйнага захворвання, якое значна пераўзыходзіць звычайны ўзровень захворвання, называюць эпідэміяй. Калі ж яно ахоплівае тэрыторыю цэлай дзяржавы або некалькіх краін, яго называюць пандэміяй.

*Небяспечным інфекцыйным захворваннем, якое перадаецца паветрана-кропельным шляхам, з’яўляецца адзёр. Хвароба небяспечная ўскладненнямі ў выглядзе атыту, пнеўманіі, бранхіту, энцэфаліту. Інфекцыя аслабляе імунітэт і ў асобных выпадках можа прывесці да смерці. Асабліва небяспечная хвароба для немаўлят і дзяцей малодшага ўзросту.

Паводле даных Сусветнай арганізацыі аховы здароўя (СААЗ), у 2018 г. ад адру памерлі больш за 140 тыс. чалавек. Больш за ўсё выпадкаў з лятальным канцом зафіксавана ў Афрыцы — 52,6 тыс., ва Усходнім Міжземнамор’і памерла 49 тыс. чалавек, у Паўднёва-усходняй Азіі — 39,1 тыс. Большасць памерлых складаюць дзеці ва ўзросце да 5 гадоў. Адзёр можна прадухіліць з дапамогай вакцынацыі.

Кішачныя інфекцыі

Гэтыя захворванні выклікаюцца мікраарганізмамі: сальманеламі, бруцэламі, дызентэрыйнымі палачкамі, кластрыдыямі. Усе яны вылучаюць моцныя атрутныя рэчывы, якія трапляюць у кроў і разносяцца па ўсім арганізме.

Крыніцы інфекцый — хворы чалавек, а таксама мышападобныя грызуны, куры, качкі, каровы. Узбуджальнікі перадаюцца праз харчовыя прадукты: мяса, яйкі, малако. Інкубацыйны перыяд ад 6 г да 2 дзён. Сімптомы: павышэнне тэмпературы да 38—39 °С, млоснасць, шматразовыя ваніты, дыярэя. Пульс становіцца частым і слабым, артэрыяльны ціск зніжаецца, можа настаць каматозны стан (кома).

Першая дапамога хвораму заключаецца ў шматразовым прамыванні страўніка цёплай кіпячонай вадой для поўнага выдалення ежы. Пасля аказання першай дапамогі неабходна тэрмінова выклікаць урача. У цяжкіх выпадках хворага шпіталізуюць.

Прафілактыка кішачных інфекцый заключаецца ў строгім выкананні правіл гігіены, гатавання ежы, правільным захоўванні і выкарыстанні харчовых прадуктаў.

Інфекцыі дыхальных шляхоў

Адно з самых масавых інфекцыйных захворванняў — грып. Узбуджальнікі грыпу — разнавіднасці вірусаў. Крыніца захворвання — хворы чалавек. Заражэнне адбываецца паветрана-кропельным шляхам пры кашлі, чханні, размове.

Працягласць інкубацыйнага перыяду — ад некалькіх гадзін да 2 дзён. Сімптомы: дрыготка, недамаганне, слабасць, галаўны боль, ламота ва ўсім целе, пачырваненне слізістай абалонкі горла і багатыя выдзяленні з носа, кашаль. Тэмпература павышаецца да 38—39 °С. Захворванне звычайна працягваецца 5—6 дзён і вельмі небяспечнае ўскладненнямі, напрыклад парушэннямі работы нервовай сістэмы, сардэчнай дзейнасці, запаленнем лёгкіх, сярэдняга і ўнутранага вуха. Для прадухілення распаўсюджвання захворвання хворы грыпам павінен быць ізаляваны. Найважнейшае прафілактычнае мерапрыемства — прышчэпкі.

Прафілактыка інфекцыйных захворванняў

Для прафілактыкі інфекцыйных захворванняў неабходна выконваць наступныя правілы.

1. Старанна мыць перад ужываннем садавіну і агародніну.
2. Мыць рукі перад ядой, а таксама пасля наведвання туалета.
3. Пры прастудных захворваннях неабходна насіць медыцынскую маску, выкарыстоўваць індывідуальны посуд і аднаразовыя насавыя хустачкі.
4. Для прадухілення распаўсюджвання крывяных інфекцый — знішчаць або адпужваць насякомых.
5. Своечасова рабіць прышчэпкі.
6. Для ўмацавання імунітэту актыўна займацца фізкультурай і весці здаровы лад жыцця.

Для прадухілення распаўсюджвання інфекцыйнага захворвання патрабуюцца намаганні не толькі медыцынскіх спецыялістаў, але і нас з вамі. Зрабіць своечасова прышчэпку, выконваць правілы асабістай гігіены і догляду хворых, імкнуцца не заражаць людзей, што навокал, у перыяд хваробы, весці спосаб жыцця, які спрыяе падтрыманню добрага імунітэту, — гэта ў інтарэсах кожнага з нас і грамадства ў цэлым.

Праверым веды