§ 13. Алкены. Структурная ізамерыя і наменклатура

Структурная ізамерыя алкенаў

Раней адзначалася, што разнастайнасць арганічных злучэнняў шмат у чым абумоўлена з’явай ізамерыі — магчымасцю існавання злучэнняў аднолькавага саставу, але рознай будовы. Злучэнні, якія маюць аднолькавую малекулярную, але розную структурную формулу, называюцца структурнымі ізамерамі. Разгледзім структурную ізамерыю алкенаў.

Відавочна, што не існуе алкенаў, ізамерных этылену і прапілену.

Аналагічная сітуацыя назіралася і для алканаў з лікам атамаў вугляроду, роўным два і тры, — у этану і прапану таксама няма ізамераў. З’ява ізамерыі ў алканаў праяўляецца пачынаючы з бутану. Успомнім будову малекул н-бутану і ізабутану:

Ізамеры бутану маюць розную будову вугляроднага шкілета: у н-бутану лінейная, у ізабутану — разгалінаваная.

Разгледзім магчымую будову алкенаў саставу С₄Н₈. Таксама, як і для алканаў, для алкенаў мае месца ізамерыя вугляроднага шкілета:

Акрамя таго, у алкенаў з’яўляецца новы від структурнай ізамерыі — ізамерыя становішча двайной сувязі:

Такім чынам, існуе тры ізамерныя алкены саставу C₄H₈. Напішам структурныя формулы гэтых ізамераў:

Злучэнні 1 і 2 з’яўляюцца ізамерамі становішча двайной сувязі. Злучэнне 3 з’яўляецца ізамерам вугляроднага шкілета ў адносінах да злучэнняў 1 і 2.