§ 45. Ланцугі і сеткі харчавання. Трафічныя ўзроўні

    Ключавыя пытанні

1. Чым адрозніваюцца пашавыя ланцугі ад дэтрытных?
2. Што такое трафічны ўзровень? Чаму адзін і той жа арганізм можа залічвацца да розных трафічных узроўняў у розных ланцугах харчавання?
3. Дзякуючы чаму пашавыя і дэтрытныя ланцугі ў экасістэме ўтвараюць сетку харчавання? Якая яе роля ва ўстойлівасці экасістэмы?
*4. Складзіце пашавы ланцуг харчавання, выбраўшы патрэбныя звёны з наступных кампанентаў: асіна, дзяцел, бяроза, сініца, бусел, гусеніца пядзеніка бярозавага, каршун.
*5. Складзіце дэтрытны ланцуг харчавання, выбраўшы патрэбныя звёны з наступных кампанентаў: змяя, адмерлая птушка, глебавыя бактэрыі, лічынкі мух, жаба травяная, плесневые грыбы, мінеральныя рэчывы. 

     Складаныя пытанні

*1. Устанавіце адпаведнасць паміж тыпамі ланцугоў харчавання і іх магчымымі харчовымі звёнамі.
Ланцугі харчавання: 1. Пашавыя. 2. Дэтрытныя.
Харчовыя звёны: а) заяц; б) жаба вастрамордая; в) плесневые грыбы; г) страказа; д) мнаганожка; е) асіна; ж) фітапланктон; з) плотка; і) чарвяк дажджавы; к) лось; л) макрыца; м) жук трупаед; н) лугавыя злакі; о) глебавыя бактэрыі.
2. Пабудуйце харчовую сетку бярозавага гаю. Сетка павінна складацца з чатырох трафічных узроўняў, кожны з якіх павінен змяшчаць не менш за тры кампаненты.
*3. У стэпавых раёнах праводзілася знішчэнне суслікаў шляхам раскідання атручанай прынады. Акрамя суслікаў, гінулі і лісіцы, якія не елі гэту прынаду. Растлумачце з экалагічнага пункту гледжання прычыну гібелі лісіц.
*4. У 1953 г. у адным японскім паселішчы людзі пачалі хварэць незразумелай хваробай, якая пашкоджвала нервовую сістэму. Урачы паставілі дыягназ: атручэнне ртуццю. Пасёлак знаходзіўся побач з марскім залівам, куды хімічны завод скідаў свае адходы, якія змяшчаюць ртуць. Але ўтрыманне ртуці ў марской вадзе было нязначым. Растлумачце, адкуль узялася ртуць у арганізме людзей.

*Індывідуальнае дамашняе заданне. Выкарыстоўваючы атрыманую раней інфармацыю пра функцыянальныя групы арганізмаў у бліжэйшай экасістэме (лес, поле, возера, парк і інш.), складзіце магчымыя варыянты пашавых ланцугоў у гэтай экасістэме. Улічваючы разнастайнасць трафічных сувязей кансументаў, складзіце з атрыманых пашавых ланцугоў харчовую сетку для дадзенай біялагічнай сістэмы.